Lieve mensen,

Alweer is er een maand voorbij. Het is ook hier februari en de laatste dagen zit er enig voorjaar in de lucht, ofschoon... het schijnt toch weer kouder te worden.
Hier hebben we het op onze eigen manier nog steeds druk. Dinsdags tekenen en met veel plezier, vrijdags volgen we lessen over de Deense geschiedenis van na de oorlog. Hier in de buurt houdt een meneer een serie lezingen onder de titel "i mands minde", hetgeen zoiets betekent als "sinds mensen­heugenis" of letterlijk "in het geheugen van een man" en dat zijn het danook: z'n eigen herin­neringen. Die meneer is ooit leraar geweest aan een "højskole" en dat is wel iets "pære-dansk" (pere-deens). "Højskole" zijn een soort volks­hoge­scholen, waar mensen zich kunnen scholen in van alles en nog wat. Ooit zijn die gesticht "tot verheffing des volks", maar tegen­woordig zijn ze wat meer aan de markt overgeleverd en wordt er dus ook geyogaad, geme­diteerd, geakwa­relleerd en toen het nog mode was gemacra­meed en en van alles en nog wat gecursust. Nog altijd verblijven daar een flink aantal mensen een aantal weken achtereen en die cursussen wat af!

In de zestiger jaren waren die scholen in Denemarken een beetje de aanjagers van de bevrij­dings­bewe­gingen van studenten, de vrouwen­beweging en wat niet al. Er werd druk lesgegeven aan de hand van Erich Fromm, Marcuse, Nietzsche, Sartre, Kafka, Ionesco, maar ook Dostojevski en anderen, die destijds populair waren.

Oorspronkelijk zijn die volkshogescholen in Denemarken begonnen zo rond 1860 door ene meneer Grundtvig, die theoloog was, idealist en romanticus, uiteraard een heerlijke kombinatie. Zijn idee was om het volk te verheffen, maar in tegenstelling tot die vermaledijde socialisten, zonder revolutie en/of klas­senstrijd en die is er dan ook nauwelijks geweest in Denemarken. Je kunt je wel voorstellen, dat toen deze scholen in de zestiger jaren van de vorige eeuw revolu­tionaire ideeën begonnen te verkondigen, de beer los was. Verraad aan de beginselen van de lieve , zacht­aardige meneer Grundtvig!!

Op zich is zoiets best interessant, maar ik heb zelden iemand gehoord die in een lezing zo onge­hoord trots op en blij met zichzelf was. Hij had toch maar mooi een voor­aan­staande rol daarin gespeeld! Hij werd lid van de "Socia­listiske Folke­parti" (nog steeds actief in Denemarken en verge­lijkbaar met de toen­malige PSP in Nederland) en dat leidde tot inge­zonden brieven in de kranten, hoe het toch in hemels­naam mogelijk was dat aan een Deense højskole zulke leraren konden worden aangesteld.

In zo'n zaaltje met mensen, die welwil­lend proberen toe te luisteren, geeft zoiets altijd een beetje merk­waardige stemming, een soort van plaatsver­vangende schaamte. Mensen kijken wat ongemak­kelijk naar elkaar op, net alsof er iets heel ergs gebeurt.

Het merkwaardige is wel, dat die ideeën nog steeds schijnen te spelen in Denemarken. Het is hier op dit moment verkie­zings­strijd, a.s. dinsdag wordt gestemd voor de "Folke­tinget", het Deense parlement. Nu doet zich het merkwaar­dige feit voor dat de Deense basis­school (=de Nederlandse basis­school + een soort midden­school, van 6 tot 16) volgens allen de duurste per leerling per jaar is en tegelij­kertijd zo ongeveer de slechtste van Europa! 15 à 20 procent verlaat deze school als "func­tioneel anal­fabeet", niet in staat om de krant te lezen of een briefje te schrijven!

Het komt, zeggen de liberalen, van de vrijheids-pedagogiek, "rundt­kreds­pedagogik" (kring­gesprek­pedagogiek) van de Deense scholen ingevoerd door de socialisten, eindeloos wordt er vergaderd en van alles met de leerlingen overlegd en aan onderwijs geven komen ze niet meer toe.

En ja, hier zeggen de sociaal demokraten dus prompt dat er (nog) meer geld in gepompt moet worden!

Maar ja, tijdens verkiezingen wordt ook hier van alles beloofd en zijn er alom plannen tot verbetering. ("Valgflæsk" noemt men dat hier. Letterlijk "verkie­zings­vlees", dus zoiets als een homp vlees, die de kiezers wordt toege­worpen).