Lieve mensen,

In Nederland zijn verkiezingen geweest, met een politieke aardverschuiving, heb ik begrepen. Pim Fortuyn doodgeschoten en, uiteraard posthuum, heilig verklaard. Ik hoorde een van zijn volgelingen (en ook anderen) spreken over zijn "gedachtegoed", persoonlijk vind ik dat daar niet zoveel goeds aan was, maar ja....

Ik woon nu in Denemarken, waar ook een rechtse regering met steun van de Danske Folkeparti aan de macht is. De ideeen van de Dankse Folkeparti lijken wat op wat Fortuyn verkondigde. Denemarken is vol, er kan niemand meer bij, de Deense waarden (wat dat danook moge betekenen) zijn te grabbel gegooid. etc.

Ik blijf mij verbazen over de Denen. Ik heb zelden zoveel horen praten over "os" (wij) en "dem" (zij). "Zij" zijn alle anderen, vluchtelingen, binnenkomers (zoals ik), zelfs mensen die hier geboren en getogen zijn, zij heten tweede generatie binnenkomers (indvandre). Zij zijn geen Denen en zullen dat ook nooit worden, ook al kunnen ze na 7 (zeven!) jaar de Deense nationaliteit krijgen.

De vierde juni is hier "grundlovsdag" (dag van de grondwet), de Denen zijn dan vrij en gedenken hun grondwet, die uit 1849 stamt. Allerlei politieke hotemetoten houden dan een grondwetsrede, waarin ze vooral aangeven hoe voortreffelijk de Denen en het Deense politieke systeem eigenlijk wel is. Als je dat hoort, lijkt het of zij de democratie hebben uitgevonden!

Dat hier geen revolutie komt, verwondert mij nog steeds. Alles is belast met 25% BTW, de inkomsten belasting bedraagt in de laagste schijf 42% en in de hoogste (en die is niet zo erg hoog) ruim 70%. Iedere overheid (gemeente, amt en staat) heft hier zijn deel van de inkomstenbelasting. De gemeente kent bovendien nog de onroerend goed bealsting, en wat men in Nederland het huurwaardeforfait noemt, wordt hier door de staat als aparte eigendoms-waarde-belasting geheven.

Alles, ziekte, ouderenverzorging, scholen, kerk, cultuur, wordt hier door de overheid verzorgd. Dat betekent bijvoorbeeld dat hier alles wordt georganiseerd door (dure) ambtenaren en door de overheid betaald. Gevolg is een enorme bureaucratie en bijvoorbeeld enorme wachtlijsten in de gezondheidszorg. Het kan gebeuren dat je voor een rontgenonderzoek of een scanning voor bijvoorbeeld borstkanker rustig twee, drie maanden moet wachten.

Onlangs was een jonge ziekenhuisarts een half jaar ziek, ze kwam terug en stond voor een enorme wachtlijst, die ze in tijd van twee maanden wegwerkte! Nu blijkt dat ze zich niet helemaal aan alle bureaucratische regels heeft gehouden en is ze ontslagen. In Aarhus zijn lange wachtlijsten, de "provincie" (hier heet dat "amt", die dus eigen inkomsten heeft!) deed het voorstel aan de artsen om over te werken om die wachtlijsten weg te werken. De heren weigerden. Zij verdienen een goed salaris en willen alleen overwerken voor ca. 1500 kroon/uur (= 200.- euro/uur, dus netto 60 euro), minder was het de moeite niet waard. Het amt bood slechts 1000 kroon.

Nergens wordt zoveel vergaderd als in Denemarken. Leraren en onderwijzers besteden hier minder dan 50% van hun tijd aan het onderwijs, de rest gaat op aan "overhead", meest vergaderingen! Overigens verlaat 20% van de leerlingen het basisonderwijs (van 5 tot 15 jaar!) zonder dat zij behoorlijk kunnen lezen en schrijven.

Heel voorzichtig probeert men hier nu een en ander een heel klein beetje te privatiseren. Je hebt hier bijvoorbeeld vrije ziekenhuiskeuze, maar ga je buiten je eigen "amt", dan moeten die amten dat onderling verrekenen en dat geeft dus een enorme administratieve rompslomp, die zoiets weer heel veel duurder maakt en dus wordt dat door de dienstdoende ambtenaren gesaboteerd, enz.

De Denen zelf, althans die ik ken, zien dat allemaal nogal gelaten aan. Als je met hen daarover praat, lijkt het alsof ze niet het flauwste benul hebben, dat het ook anders kan. Ze zien dat meteen, als een enorme aanslag op de verzorgingsstaat. Heel leuk is dat, als het gesprek met meerdere buitenlanders wordt gevoerd. Duitsers, Nederlanders, kortom alle buiten landers, kijken toch wat vreemd aan tegen deze Deense verhoudingen.

We hebben hier overigens een prachtige voorzomer, juist vanmiddag en vanavond valt er wat regen. maar dat is zo'n groeizaam zomerregentje, een zegen voor het gewas. In onze tuin groeit alles voorspoedig op, sommige dingen wat al te voorspoedig. Het blijkt dan een hele klus om het onkruid wat binnen de perken te houden.

Ik moet u allen iets bekennen.
Ik was (opnieuw) begonnen met de studie filosofie hier in Denemarken, maar daarmee had ik me wel degelijk flink overhapt. De "Dansk Preuve II" mag dan officieel voldoende zijn voor een universitaire studie, maar om nu meteen een filosofisch essay te schrijven in het Deens bleek toch wel even veel te moeilijk. Voorlopig heb ik de studie dus gestaakt om de gelegenheid te krijgen de taal beter te beheersen.

Groeten van Hans en
Venlig hilsen fra Gerda.